Çocuklarımızı mutluluk ve başarıya taşımanın 7 yolu
Neden bazı çocuklar akranlarının arasından kolayca sıyrılıp başarıya ulaşırken, diğerleri zorluk çekiyor ve geride kalıyor?
Amerika’lı eğitim psikoloğu ve tanınmış yazar Dr. Michele Borba, karşılaştıkları zorlukları aşarak başarıya ulaşan çocuklar üzerine kaleme aldığı “Thrivers” isimli kitabında bilimsel araştırmalara dayanarak çocuklarımız öğrenebileceği 7 becerinin, bu soruya anahtar cevap oluşturduğunu ortaya koyuyor.
Mutlu, sağlıklı, sorumluluk sahibi, esnek ve yüksek performanslı çocuklar yetiştirmek için ebeveynlere rehberlik edecek bu 7 beceri nedir?
1- Öz Güven (Self Confidence): Borba, öz güven ve öz saygının çocukların güçlü bir benlik duygusu geliştirmelerine, olumlu bir tutum sergilemelerine ve başarılı olmalarına yardımcı olduğunu belirtiyor. Ayrıca öz farkındalığın, çocukların güçlü yönlerini ve zayıflıklarını tanımalarına, kişisel hedefler belirlemelerine ve kariyer seçimlerinde daha bilinçli kararlar vermelerine yardımcı olduğunu da vurguluyor. Çocuklarımızı ne tip aktiviteler neşelendiriyor; hangi konular ilgilerini uzun süre çekiyor; doğallıkla neye doğru eğilim gösteriyorlar; durup gözlemlememiz ve destelememiz gerekiyor. İlerde bu etkinlikler mesleğe dönüşmese bile bazen hobi veya ilgi alanı haline gelebiliyor ve kendilerinin stresli ve baskı altında hissettiklerinde başvurabilecekleri ve baskıyı azaltan, gelişimi artıran bir faktör olabiliyor.
2- Empati (Empathy): Empati, çocuklarımızın bir başkasının hissettiği duyguları hissetmelerine yardımcı olan insani bir özellik ve çocuklarımızın gelecekteki sağlıklarını, mutluluklarını, dirençli olma yeteneklerini ve hatta ilişkilerini etkileyen bir kazanım. Bu anlamda duygu ve ihtiyaç okur-yazarlığı, yani çocuklarımızın kasıtlı olarak duygu sözlüğü geliştirmeleri, duygularını tanımlayıp adlandırmaları ve ifade edebilmeleri çok önemli.
Hikayeleri farklı bir bakış açısıyla yeniden anlatmak, “Bu senin başına gelseydi nasıl hissederdin?”, “Daha iyi hissetmek için neye ihtiyacın olurdu?” “Sence neden üzgün, ne hissediyor?” gibi sorular çocuklarımızın empati alanını genişletiyor.
3- Öz Denetim (self-control): Otokontrol, çocuklarımızın güçlü fakat sağlıksız duyguları yönetmelerine ve dirençlerini artırmalarına yardımcı olan özellik. Bu noktada, çocuklarımız üzerinde stres yaratan faktörler oluşmadan önce gelen vücut uyaranlarını tanımalarına yardımcı olmamız gerekiyor. Böylelikle kontrolü kaybetmeye başladıkları veya biraz daha stresli hissetmeye başladıklarında kontrolü ele alabiliyorlar. Örneğin, daha yüksek sesle konuşmaları, yanakların kızarmaya başlaması, ellerinin terlemesi, nefesin çok hızlı inip çıkmaya başladığını hissedebilmeleri gibi stres belirtilerini öğrenmek, daha doğru düşünebilmelerini ve kendilerini düzene sokabilmelerini sağlıyor.
4- Doğruluk /Dürüstlük (Integrity): Burada değerler ve erdemlerin önemine vurgu yapıyor Dr. Borba. Erdemler ve değerler içsel bir güç sağlıyor ve yanlış bir yola sapmalarına karşı sibop görevi görüyor. Biz yanlarında olmadığımızda bile doğru davranabiliyorlar. Çocuklar dürüstlüğü bizim örneğimizde öğrenirler. Nezaket, saygı, dürüstlük veya sorumluluk gibi erdemler olabilir. Örneğin kendinize bir motto oluşturabilirsiniz: “Biz her zaman doğru olanı yaparız ya da biz iyiyi bulan bir aileyiz” gibi…Bu mottoyu çocuklarınız ona dönüşene kadar tekrarlamaya hayatınızda uygulamaya devam edebilirsiniz.
5- Azim + Sebat (Perseverance): Başarıya ulaşmada en önemli unsurlardan biri sabırla yola devam etmek ve tökezlediğinde baştan başlayabilmek. Burada çocuklarımıza en doğru beklentileri verebilmek önemli. Ne çok zor, ne çok kolay. Bir lastiği germek gibi adeta. Dr. Borba burada bazı pratikler sunuyor; örneğin sonuca değil efora övgü de bulunmak. Ne kadar kadar zekisin yerine, ne kadar azimlisin, ya da asla vazgeçmiyorsun gibi sözlerle desteklemek…
6- Merak (Curiosity): Borba'ya göre merak, motivasyon ve katılımın temel itici gücüdür ve yaratıcılık ve problem çözme ile yakından bağlantılıdır. Çocuklarda merakı teşvik etmek için onları soru sormaya teşvik etmek, onlara keşfetme ve keşfetme fırsatları sağlamak ve büyüme zihniyeti geliştirmelerine yardımcı olmak dahil olmak üzere çeşitli stratejiler uygulayabiliriz. Örneğin beyin fırtınası yapmanın kurallarını öğretmek gibi….öncelikle her problemin bir çözümü olduğunu vurgulayarak problemi tanımlamak, sonra olumlu bir şekilde yargılamadan, olabildiğince hızlı çözüm üretmek ve bu süreci azimle sürdürmek.
7- İyimser ve Olumlu Yaklaşım (Optimism): İyimser bakış açısı, çocuklara hayatı daha olumlu bir perspektifte ele almaları ve dünyaları hakkında daha umutlu olmaları için araçlar sağlıyor. Zorlukların geçici olduğunu ve üstesinden gelebileceklerini fark etmeye başladıklarında ise çok daha başarılı oluyorlar. Örneğin, bir gün içerisinde yaşanan olumlu olayları gözden geçirmeleri ve not almaları (o gün öğretmeninden aldığı bir övgüyü not etmeleri gibi…) Bu eylemler hayatın daha parlak yönlerine bakmalarına da yardımcı oluyor. Böylelikle kalplerine ilham veren hikayeleri aramaya niyetli oluyorlar; aynı zamanda dünyada iyilik olduğunu ve onları kopyalayabileceklerini fark etmeye başlıyorlar. “İyileşeceğim ya da güçlüyüm; üstesinden geleceğim.” gibi ifadeler, tekrarlar çocuğun olumsuzluklara karşı koymasına yardımcı oluyor.
Borba'ya göre, bu beceriler kasıtlı ebeveynlik ve öğretim uygulamaları yoluyla öğretilebilir, pekiştirilebilir ve çocukların başarılı ve esnek yetişkinler olmalarına yardımcı olabilir.
Kendinizi ve çocuklarınızı değerlendirdiğinizde siz hangi beceri üzerine eğilmeniz gerektiğini düşünüyorsunuz?
~ YENİ NESİL 2000 OKULLARI